سینمای ایران نیازمند یک انقلاب است

خبریجات-به گزارش خبرنگار آفتاب صباعرب زاده، او از چهره هایی است که نامش با دفاع مقدس و جنگ تحمیلی گره خورده، شاید یکی از دلایل مهم اش این مطلب باشد که از 14 سالگی در جبهه های جنگ بوده ، وی در بسیاری از فیلم های جنگی و غیر جنگی به زیبایی نقش آفرینی کرده، رضا ایرانمنش همیشه بر اساس اعتقاد و باورهایش عمل کرده چه از همان زمان که به عنوان رزمنده در جبهه های جنگ مبارزه میکرد و چه زمانی که جلوی دوربین و یا پشت دوربین کار کرده، روایت زندگی رضا ایرانمنش گواه از مردی میدهد که برای آنچه به آن باور دارد هزینه داده و پای آن نیز ایستاده است. صحنه زندگی برای او همواره صحنه مبارزه بوده ، صحنه مبارزه برای باورهایش. زندگی صحنه یکتای هنرمندی ماست، هرکسی نغمه خود خواند و از صحنه رود، صحنه پیوسته به جاست، ای خوش آن نغمه که مردم بسپارند به یاد. رضا ایرانمنش در صحنه سینما خوش درخشید و نغمه ای دلنشین خواند، نغمه ای که در یادها و دلها ماندگار شد. در مصاحبه ای کوتاه پای صحبت رضا ایرانمنش مینشینیم تا برایمان از صحنه ماندگار سینما بگوید.
با توجه به اینکه شما، در یک مقطع زمانی حضوری بسیار پر رنگ در سینما و تلویزیون داشتید، چه اتفاقی باعث شد که دیگر آن حضور پر رنگ را نمیبینیم؟
راستش نخواستم، نخواستن نه به آن معنایی که نخواهم ، کارهایی که پیشنهاد می‌شود را میخوانم و تن به هر کاری نمیدهم. سعی کردم حتی اگر قرار است نقش کوچکی بازی کنم، تاثیر گذار باشد. و در این مدت اگر کاری کردم به این خاطر بوده که به آن کار اعتقاد داشتم و انجامش دادم. اگر در این مدت کاری نکرده ام به دلیل آن بوده که کارها به دل من ننشسته. اما در زمانی که بازیگری نکردم بیکار نبودم. یا کارگردانی کردم یا فیلم نامه نوشتم و آماده گذاشتم تا اگر موقعیت و یا فرصتی پیش آمد کار کنم. می‌دانید هنر هر کی هر کی شده، هر کسی می‌آید و می‌رود.
الان متوجه می‌شویم که یکسری جاها افراد بی کفایتی روی کار آمده اند و دارند کار می‌کنند، هیچ توجیه اخلاقی هم برایشان وجود ندارد. آنها فضا را خراب کرده اند. یکسری آدم بیمار جنسی وارد این فضا شده اند که یا پول از جوانان علاقه مند به سینما می‌گیرند و یا خواسته های غیر معقولی از آنها دارند و این مسائل در قاموس ما که هنر اصیلی داشته ایم و پیرو یک هنر اصیل هستیم و بودیم قابل قبول نیست. تا زمانی که مدیریت درست اعمال نشود و پاکی و قداست نخست را پیدا نکند، باید تحمل کرد. بعضی ها هم فکر می‌کردند که من مریض هستم و نمی‌توانم کار کنم اما اینطور نیست، من زمانی که کار میکنم اتفاقا سر حالتر هستم.
شما خودتان در دفاع مقدس حضور داشتید و این فضا را تجربه کردید فیلم هایی که این روزها در این باب ساخته می‌شود را چطور ارزیابی می‌کنید؟
خیلی بد، شما برگردید به دهه شصت و هفتاد در این دو دهه ما سیلی از تهیه و تولید دفاع مقدس را داشتیم که روز به روز داشت بهتر می‌شد اما یک دفعه سقوط کرد. در سال گذشته یک الی دو فیلم داشتیم. تنگه ابوقریب فیلم خوب پارسال بود. وقتی من میدیدم در طول یک سال هفتاد فیلم دفاع مقدسی در کنار ژانرهای دیگر سینما داشتیم و الان یک فیلم، یعنی فضا خیلی بد است. باید از تک موضوعی بودن پرهیز کرد. الان قصه اکثر فیلم ها به هم شبیه شده اند، حالا یک مقدار سر و ته قصه را زده اند اما همه به هم شبیه هستند، چیز خاصی به نظر من نداریم.
در فیلم های اخیری که در ژانر دفاع مقدس کار شده کدام فیلم ها به دل شما نشسته است؟
من ابوقریب را خوشم آمد، اما اگر بخواهیم فضا را عوض کنیم باید کمیت و کیفیت هم زمان با هم پیش بروند. اگر به همین طریق بخواهیم پیش برویم آینده هنر ایران را مثل اقتصادش رو به زوال میبینم. اشکال اساسی هم این است که دولت هیچ نظارتی بر این بخش ندارد. هنر را سپرده دست کارخانه قند و دستمال کاغذی، اسپانسرهایی که پول دارند و آنها تصمیم می‌گیرند. بخش خصوصی دارد برای هنر این مملکت تصمیم می‌گیرد که هیچ سوادی در زمینه هنر ندارد. من می‌خواهم از دولت مردانمان بپرسم بودجه هایی که برای سینما، تئاتر و هنر مملکت باید در نظر گرفته شود کجا میرود؟ چون هر کدام از این کارها را که میبینیم خودشان اسپانسر دارند. بودجه ای که به صدا و سیما، وزارت فرهنگ و اسلامی و دیگر جاها داده می‌شود کجا می‌رود؟ این را جوابگو باشند. ما یکسری سرمایه گذار داریم که در سینما و تلویزیون و تئاتر سرمایه گذاری میکنند که فقط پول دارند و چون پول دارند می گویند فلان بازیگر را می‌خواهم و یا فلان قصه را کار کنید. دلیل اینکه میگویم قصه ها تکراری شده این است که آدمی که وضعیت روز مملکت را نمیشناسد و از هنر هم چیزی سر در نمی آورد فقط می‌گوید من پولش را میدهم فلان کارگردان و بازیگر با یک قصه کلیشه ای که یک زنی به یک مردی خیانت کرده ، آن مردِ به یکی دیگر، این میشود قصه سینمای ما! این افراد برای هنر مملکت ما تصمیم میگیرند.
تلویزیون را نگاه کنید، همراه اول و ستاره و مربع دارند پول میدهند. این بودجه را من نمیدانم کجا میرود. تا زمانی که این چنین آدمهایی برای هنر مملکت تصمیم میگیرند من آینده ای نمیبینم مگر آینده ای رو به زوال برای هنر ایران.
دوره درخشان سینمای ایران را چه دورانی مبینید؟
دو دهه اوایل انقلاب دوره ی درخشان سینمای ایران بود. اما اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد سینمای ایران رو به زوال رفت. الان هم آنقدر ذائقه مردمان را پایین آورده ایم که به چهار تا فیلم با حرکات ناشایست که از الفاظ رکیک هم خالی نیستند میخندند و برایشان کافی است. به فیلم های خالی از هر گونه ارزش، فیلم میگویند و برایشان کافی است. اما فیلم های ارزشی و قابل تعمق و شریف که می آید هیچ کس به آن کارها بها نمیدهد.
از دید شما فیلم ارزشی چه آیتمی هایی دارد؟
فیلمی شریف است که در آن الفاظ و حرکات رکیک به کار برده نشده، یک روال زندگی را نشان داده و پیرامون آن بحث کرده و راهکار داده، یک گره ای انداخته و راهکار داده، به معضلات روز پرداخته. اما در حال حاضر به این فیلم ها بها نمیدهند. چون فلان بازیگر در آن نیست یا فلان تهیه کننده و سرمایه گذار پشتش نیست، بگذار زمین بخورد. یکسری فیلم ها وجود دارند که در شهرستان و توسط بچه های با استعداد ساخته شده و میدانم که حمایت لازم به دلیل همین مسائل را ندارند. اما یک سرمایه گذار می آید چهار تا بازیگر سلبریتی می آورد و یک فیلم میسازد که با حرکات جلف و الفاظ رکیک مردم را بخنداند. ذائقه مردم را سخیف کرده اند، بد پسندشان کرده اند و خیلی طول میکشد تا مردم بتوانند دوباره به فیلم ارزش و بها بدهند و درکش کنند.
شما گفتید یک دوره ای سینمای ایران در اوج بود و فیلم های ارزشی به همان سیاق که گفتید ساخته میشد. نام چند فیلم از آن فیلم های به یاد ماندنی را برایمان معرفی میکنید؟
فیلم مهاجر حاتمی کیا بود، از کرخه تا راین را میتوانم برایتان مثال بزنم. حماسه مجنون. یا از کارهای خوب همان دوره فیلم عروس را شما نگاه کنید، یک قصه عاشقانه است و بعد اتفاقاتی می افتد. آرزوهای بزرگ که اکبر عبدی کار کرد با پنج کاراکترش، معضلات فیلم سازی را نشان میدهد. ما به یک انقلاب در هنر سینمای ایران نیازمندیم.